Αγαπώ τον τουρισμό γιατί αγαπώ τη φιλοξενία. Όμως με τον τουρισμό δεν βρεθήκαμε στα θρανία, τουλάχιστον όχι μέχρι σήμερα. Αγαπώ το δημόσιο χώρο, το κοινό, αυτό που δεν μου ανήκει και δεν μπορώ να κάνω ότι θέλω. Και κάθισα στα θρανία γι’ αυτό. Και θέλει εκτός από γνώσεις και πολιτική. Από αυτή που λείπει σήμερα, με όραμα, με πρόταση, με σχεδιασμό.

Από τη πρώτη στιγμή στα Μονοπάτια της Ελλάδας οι απαιτήσεις και τα ερωτήματα κινούνται γύρω από τα χλμ. Πόσα χλμ θα είναι το δίκτυο πεζοπορικού τουρισμού; Πόσο πάει το χλμ; Κανένας δεν με ρώτησε ποτέ πόσα φέρνει το χλμ; Κανένας δεν διερωτάται, και μάλλον όλοι συμπληρώνουν το σχετικό πεδίο του ΕΣΠΑ για την οικονομική βιωσιμότητα με καμία γνώση για το αν αξίζουν τα χλμ αυτά. Ή για τι άλλο αξίζουν.

Είναι και το οικολογικό του πράγματος. Είναι φυσιολατρικός τουρισμός, είναι έργο με σχεδόν καμία επίπτωση στο περιβάλλον (εξαιρούνται τερατώδη έργα πλακοστρώσεων, αλουμινό-κατασκευών κα) και είναι μόδα. Σε μια χώρα που οι ίδιοι οι κάτοικοι της δεν αγοράζουν πακέτα πεζοπορικού τουρισμού. Η δε πεζοπορία είναι αντικείμενο παραδοσιακά των Προσκόπων, των Οδηγών και των Πεζοπορικών – Ορειβατικών Συλλόγων και αποτελεί εκδρομή/απόδραση και όχι τουρισμό. Είναι ταυτόχρονα και αναπτυξιακό έργο… Έτσι με τα χλμ με πιάνει φαγούρα ιδίως όταν από την άλλη γραμμή του τηλεφώνου αρχίσει το άθροισμα των χλμ των απανταχού διαδρομών που όλοι ξέρουν αλλά κανείς δεν έχει περπατήσει.

Το κράτος, προσπαθώντας να μαζέψει τα χλμ, τα έργα που γίνανε (γίνανε άραγε;), το πλούτο των μονοπατιών κ.α. εξέδωσε το 2017 μια Υπουργική Απόφαση με τίτλο «Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών χάραξης, σήμανσης, διάνοιξης και συντήρησης των ορειβατικών – πεζοπορικών μονοπατιών» για την οποία έχουν γίνει ήδη 2 τροποποιήσεις και έχει εκδοθεί μια εγκύκλιος. Ακόμα και σήμερα διαφημίζονται μονοπάτια που το τοπικό (και έχων την αρμοδιότητα) δασαρχείο καμία χάραξη δεν διαθέτει. Για ποιο λόγο ρωτάω; Μόνο αν τεθεί το ερώτημα, τότε η απάντηση είναι: μα για τουρισμό!

Τέλη του Ιούνη λοιπόν βρέθηκα και πάλι στην αγαπημένη Χίο την οποία παρακολουθώ για τις προσπάθειες που κάνει με τα μονοπάτια γιατί διαθέτει περιπατητικές διαδρομές προ νομοθεσίας 2017 (και από τις λίγες στην Ελλάδα που έγιναν με βάση τις προδιαγραφές της τότε κείμενης νομοθεσίας καθώς η υπόλοιπη Ελλάδα κάνει ότι δεν ήξερε), το Σύλλογο «Φίλοι Μονοπατιών Χίου» και την ομάδα Chios Hiking. Αν κανείς τους παρακολουθεί, κάθε τόσο δημοσιεύουν άρθρα, νέα κ.α. Αν κανείς παρακολουθήσει τα χλμ που ανακοινώνονται κατά καιρούς ζαλίζεται.

Το δίκτυο περιπατητικών διαδρομών της πρώην Νομαρχίας είναι περίπου 25,5 χλμ. Το δίκτυο μονοπατιών Αμανής είναι 55 χλμ. ενώ οι προσπάθειες συνεχίζονται για την επέκταση του. Η πρόσφατη πεζοπορική διαδρομή των μαστόρων της πέτρας Θυμιανών είναι 15 χλμ. περίπου. Η πλέον πρόσφατη πρόταση αφορά μια μεγάλη διαδρομή 92 χιλιομέτρων από το νότο στο βορρά στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος της περιφέρειας.

Τελικά πόσα φέρνει το χλμ; Στο ερώτημα δεν υπάρχει απάντηση για τη Χίο καθώς αυτή δεν ανήκει στις περιοχές εκείνες που είναι γνωστές για τον πεζοπορικό τουρισμό. Κάθε «επένδυση» στο δημόσιο χώρο οφείλει να τον σέβεται και να επιστρέφει το όφελος στον ίδιο το δημόσιο χώρο. Άρα, κάθε δίκτυο για να μην παραμεληθεί χρειάζεται νοικοκυρέους που όχι μόνο θα ζουν από το δημόσιο χώρο αλλά θα επιστρέφουν και κάτι πίσω. Αυτό χρειάζεται όραμα, πρόταση και σχεδιασμό, συνολικά.

Η αρθρογράφος Χριστίνα Κονταξή είναι συνεργάτης της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης Μονοπάτια της Ελλάδας – Paths of Greece.

Το άρθρο πρωτοδημοσιεύθηκε στο online περιοδικό “Απλωταριά” της Χίου, στις 20 Ιουλίου 2018.

Πηγές: