Ένα από τα εργαλεία μάρκετινγκ που συνεχώς κερδίζουν έδαφος, είναι η πιστοποίηση μονοπατιών. Στην Ελλάδα υπάρχουν διαθέσιμες τρεις πιστοποιήσεις. Η πρώτη είναι η κρατική πιστοποίηση, η οποία είναι υποχρεωτική εκ του νόμου. Στην ουσία πρόκειται για την εγγραφή του μονοπατιού στο Εθνικό Μητρώο Μονοπατιών. Η εθνική αυτή πιστοποίηση μονοπατιών είναι καθαρά τεχνική και δεν έχει να κάνει με την προσέλκυση τουρισμού.
Οι άλλες δύο πιστοποιήσεις είναι διεθνείς και προαιρετικές. Η μία ονομάζεται “Leading Quality Trails – Best of Europe” και ανήκει στον φορέα “European Ramblers Association” (ομοσπονδία πεζοπορικών συλλόγων της Ευρώπης). Η άλλη ονομάζεται Green Flag Trails και ανήκει στο “World Trails Network” (Παγκόσμιο Δίκτυο Μονοπατιών”). Οι διεθνείς πιστοποιήσεις εντάσσονται στις δράσεις προβολής μονοπατιών, και ως ένα βαθμό εξυπηρετούν και την ορθή διαχείρισή τους.
Ένα σήμα πιστοποίησης μονοπατιών μπορεί να βοηθήσει ένα μονοπάτι να εμπνεύσει σιγουριά και ασφάλεια στους εν δυνάμει επισκέπτες του, μπορεί να βοηθήσει Tour Operators να το επιλέξουν για τους πελάτες τους, και δίνει έναν στόχο στον φορέα διαχείρισης του μονοπατιών και στην τοπική κοινωνία για μια πιο ολοκληρωμένη εργασία.
Η πιστοποίηση μονοπατιών δεν είναι όμως πανάκεια ούτε και αυτοσκοπός. Στην πράξη, αποτελεί μια συμπληρωματική δράση προβολής, η οποία προς το παρόν είναι αμφιβόλου αποτελεσματικότητας. Δεν σημαίνει δηλαδή πως επειδή ένα δίκτυο μονοπατιών έχει ένα σήμα πιστοποίησης, θα αρχίσουν να συρρέουν πεζοπόροι. Το ζητούμενο για ένα δίκτυο μονοπατιών όταν προβάλλει κάποια χαρακτηριστικά του στους εν δυνάμει επισκέπτες του, είναι να ανταποκρίνεται η πραγματικότητα στις προσδοκίες που δημιουργούνται.
Παρακάτω παρουσιάζονται διαδοχικά τα δύο διεθνή σήματα για την πιστοποίηση μονοπατιών, με τα θετικά και τα αρνητικά τους σημεία:
Πιστοποίηση Μονοπατιών κατά Leading Quality Trails – Best of Europe
Το σήμα “Leading Quality Trails – Best of Europe” ξεκίνησε από τη Γερμανία, όπου κάποια από τα μονοπάτια ήθελαν να ξεχωρίσουν σε σχέση με άλλα. Η European Ramblers Association διαφήμισε το σήμα αυτό και σε άλλες χώρες, με την Ελλάδα πολύ γρήγορα να γίνεται η δεύτερη σε αριθμό πιστοποιήσεων χώρα μετά την Γερμανία. Αυτή η πιστοποίηση μονοπατιών είναι πολύ γνωστή στην Ελλάδα, που δεν φημίζεται για τον εγχώριο πεζοπορικό τουρισμό της, ενώ σε άλλες χώρες όπως η Αγγλία ή η Ιταλία, δεν υπάρχει κανένα πιστοποιημένο μονοπάτι, ούτε και σχετικές αιτήσεις. Αυτό δείχνει πως γενικότερα στην Ελλάδα υπάρχει μια τάση για “πιστοποίηση”, περισσότερο απ’ ότι διάθεση για ολοκληρωμένη και αποτελεσματική δουλειά διαχείρισης και προβολής μονοπατιών.
Θετικά στοιχεία
- Καλά δομημένη πιστοποίηση
- Εμπλέκει τοπικές ομάδες
- Πολύ υψηλά κριτήρια
- Υψηλή δικτύωση των πιστοποιημένων μονοπατιών
- Σχετική αναγνωρισιμότητα σε Tour Operators
Αρνητικά στοιχεία
- Πιστοποιεί μόνο μεγάλου μήκους διαδρομές
- Πιστοποιεί μονοπάτια σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, ανεξάρτητα από τον τελικό χρήστη του μονοπατιού και τις προτιμήσεις του
- Δεν έχει μεγάλη αναγνωρισιμότητα στο ευρύ πεζοπορικό κοινό
Στην Ελλάδα, με το σήμα αυτό έχουν πιστοποιηθεί τέσσερα μονοπάτια μεγάλου μήκους, τα Menalon Trail, Andros Routes, Ursa Trail, Nestos Rodopi Trail.
Πιστοποίηση Μονοπατιών κατά Green Flag Trails
Το σήμα Green Flag Trails είναι το παλαιότερο σήμα για την πιστοποίηση μονοπατιών, και το μοναδικό παγκόσμιου βεληνεκούς. Ξεκίνησε με βάση πανεπιστημιακές έρευνες στη Νότιο Αφρική, και γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα από τα καλύτερα εργαλεία πληροφόρησης για τα μονοπάτια. Πρόσφατα μπήκε υπό την αιγίδα και διαχείριση του World Trails Network. Το σήμα έχει παρουσία σε 4 ηπείρους (Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Νότιος Αμερική). Το έχουν υιοθετήσει το Νεπάλ και το Περού, δύο από τις διασημότερες πεζοπορικά χώρες στον κόσμο.
Το βασικό του προτέρημα είναι πως επιχειρεί να παρουσιάσει την κάθε διαδρομή ως κατάλληλη για συγκεκριμένους τύπους πεζοπόρων. Δεν έχει δηλαδή ένα σύνολο κριτηρίων αξιολόγησης με τη λογική “pass or fail”. Η πιστοποίηση ξεκινάει με το βασικό ερώτημα: “Για ποιόν τύπο πεζοπόρου προορίζεται η διαδρομή αυτή;”. Εάν η απάντηση είναι για παράδειγμα “Οικογένειες με μικρά παιδιά”, τα κριτήρια προσαρμόζονται ανάλογα. Αυτό δημιουργεί από τη μία μεγάλη προσαρμοστικότητα σε κάθε μονοπάτι, και από την άλλη ο πεζοπόρος έχει να διαλέξει από μια πληθώρα μονοπατιών για τα οποία υπάρχει η εγγύηση της σωστής πληροφόρησης. Στην Ελλάδα, το πρώτο δίκτυο μονοπατιών που πιστοποιήθηκε είναι αυτό των Κυθήρων. Στην Paths of Greece αυτό είναι το σήμα που προκρίνουμε ως πιο κοντά στην ελληνική πραγματικότητα.
Θετικά στοιχεία
- Το μοναδικό σήμα παγκόσμιου βεληνεκούς
- Δίνει πρόσβαση στο World Trails Network που δικτυώνει διαχειριστές μονοπατιών
- Προσαρμόζεται σε κάθε τύπο, μήκος, είδος μονοπατιού
- Έχει πολύ καλά δομημένη ακαδημαϊκή προσέγγιση στα κριτήρια παραμένοντας, προσαρμοσμένο στον πεζοπόρο
- Ενεργοποιεί τοπικές ομάδες
- Σχετική αναγνωρισιμότητα σε Tour Operators
- Κάνει προτάσεις για τη βιωσιμότητα των μονοπατιών.
- Η πιστοποίηση πραγματοποιείται από κατοίκους της εκάστοτε χώρας, και το World Trails Network κρατάει μόνο ένα ποσοστό για τη διαχείριση του σήματος.
Αρνητικά στοιχεία
- Σχετικά μικρή αναγνωρισιμότητα στο ευρύ πεζοπορικό κοινό
Στην Ελλάδα με το σήμα αυτό έχουν πιστοποιηθεί τα μονοπάτια των Κυθήρων (Kythera Trails).
Ως γενικότερο συμπέρασμα, το σήμα Green Flag Trails δείχνει να είναι πιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες των ελληνικών μονοπατιών, καθώς στην Ελλάδα συνδυάζονται τα μεγάλου μήκους μονοπάτια και τα μικρού μήκους μονοπάτια. Το Green Flag Trails είναι το μοναδικό που μπορεί να πιστοποιήσει το σύνολο των μονοπατιών ενός προορισμού. Τίποτα δεν αποκλείει όμως την πιστοποίηση και με τα δύο σήματα!
